Karar verememekten, sürekli gecikmekten, işe yaramayan eşyaları atamamaktan, sürekli bir şeyleri düzeltmeye çalışmaktan, aşırı titizlikten, pek çok şeye emin olamamaktan vb. durumlardan şikâyetçi misin?
Peki, çoğu zaman karakter özelliği olarak adlandırılan hareketlerimizin veya düşüncelerimizin aslında bir hastalığın habercisi olabileceği hiç aklına gelir miydi?
Emsey Hospital’dan Psikiyatri Uzmanı Dr. Orhan Karaca işte size obsesif hakkında bilgiler verdi.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) nedir?
OKB, toplumdaki bireylerin yaklaşık %2-3’ünde görülen, takıntı ve zorlantılarla giden, aşırı sıkıntı oluşturan, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ciddi bir bozukluktur. Halk arasında bu takıntı ve zorlantıların kimi zaman huy/karakter ya da vesvese olarak adlandırılması sebebiyle, yaşanan durumun psikiyatrik bir bozukluk olmadığı düşüncesi, kişilerin tedavi için başvurularını geciktirebilmektedir. OKB’nin din, dil, ırk gözetmeden dünyadaki tüm toplumlarda görüldüğü, genetik ve biyolojik zemininin olduğu bilinmektedir.
Obsesyon ve kompulsiyon nedir?
Obsesyon; kişinin zihnine gelen, yanlış olduğunu bildiği, engellemeye çalıştığı halde başarılı olamadığı, tekrarlayan düşünce, dürtü ya da imajlardır. Kompulsiyon ise; akla gelen obsesyonların (takıntıların) oluşturduğu sıkıntıyı azaltmak amacıyla yapılan eylemlerdir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) kimlerde görülür ve ne zaman başlar?
Erkeklerde daha erken yaşta (çocukluk ve ergenlik dönemi) başlamasına rağmen, kadınlarda daha sık görülür. 20-30 yaş arasında başlangıç yaygındır.
Sık rastlanan obsesyon ve kompulsiyonlar nelerdir?
- Kirlilik,
- Bulaşma takıntısına karşı aşırı temizlik davranışı
- Bulaşmayı önleyici kaçınmalar
- İdrar ya da dışkı,
- Mikrop,
- Toz
- Hastalık bulaşması takıntıları
- Saatlerce temizlik yapmak
- Başkasının kullandığı eşyaları kullanmamak
- Tokalaşmamak
- Kapı kollarına dokunmamak
- Eve gelen kişilerin palto, kaban, manto gibi dış üst kıyafetlerini çıkarmasını istemek
- Aşırı deterjan veya ıslak mendil kullanmak
- Başka yerde tuvalete gitmemek
- Tuvaleti kullanabileceğini düşünerek eve misafir çağırmamak
- Sürekli kıyafet değiştirmek
- Herkesin kullanabildiği eşyaları kullanmamak
- İç çamaşırlarını bir kere kullandıktan sonra atmak.
- Emin olamama takıntısına karşı sık ve uzun süren kontroller: Kapı, pencere, tüp, ütü, priz vb. kontrolü yapmadan yatmamak ya da evden çıkmamak, kontrol etmek amacıyla uzak bir yerden geri dönmek
- Bir iş listesini sürekli kontrol etmek
- Göndermek üzere olduğu mektup ya da elektronik postayı tekrar tekrar kontrol etmek
- Arabayla birisine çarptığından kuşku duymak.
Düzen ve simetri obsesyonları:
- Evdeki eşyaların simetrik ve düzenli olması konusunda takıntı
- Eşyaların pozisyonlarına yönelik aşırı zihinsel uğraş
- İşleri belirli sıraya göre ya da sayarak yapmak
- Çizgilere ya da gölgelere basmamak
OKB nasıl tedavi edilir?
Hastalığın tedavisinde birçok ilaç kullanılabilmektedir. En önemli konu, tedavinin bireye özel düzenlenmesi ve düzenli kontrollerle tedavinin ilk aşamada en az 2 yıl yapılmasıdır. İlaç tedavisine ek olarak terapi de kullanılmaktadır. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bu alanda etkinliği kanıtlanmış bir tedavi yöntemidir. BDT, hem belirtileri hem de nüksleri azaltmada oldukça başarılıdır. İlaç tedavisi ile birlikte kullanılması durumunda sağlanan yarar, sadece ilaç kullanılması durumunda sağlanan yarardan daha çok olmaktadır.
Ne Düşünüyorsunuz?